ICT & Kengetallen | Wat betekenen PSD3 en FIDA voor de accountancy?

Geen standaard Open Banking

PSD2 bracht ons onder andere Open Banking. Dit bood de accountancy interessante nieuwe mogelijkheden, zoals de mogelijkheid de bankrekening te koppelen aan boekhoudsoftware en zo automatisch de transacties te synchroniseren. Geen gedoe meer met het importeren van CSV- of MT940-bestanden. Minder foutgevoelig en elke dag automatisch bijgewerkt. Ondanks de vele nieuwe mogelijkheden is de adoptie van Open Banking echter trager dan Brussel heeft voorzien of wellicht gewenst.

Omdat er in Europa (in tegenstelling tot bijvoorbeeld het VK) geen standaard is gedefinieerd voor Open Banking, maakten banken elk hun eigen keuzes in hoe ze dit implementeerden. Eigen berichtstandaarden, wel of juist geen ondersteuning voor spaarrekeningen, veel en soms complexe stappen om de bankrekening te koppelen, zorgen ervoor dat het voor boekhoudsoftware lastig is de koppeling tot stand te brengen. En omdat de wet dat voorschrijft, moet deze koppeling elke negentig dagen worden vernieuwd. Deze belemmeringen worden geadresseerd in de opvolger van PSD2, die logischerwijs de naam PSD3 draagt.

Deze nieuwe wet is overigens gesplitst in tweeën: in de PSD3, waarin alle zaken zijn opgenomen rondom toezicht op financiële instellingen, en een nieuwe Payment Services Regulation (PSR), waarin onder andere het Open Banking-deel is opgenomen. Voor het gemak beschouwen we in dit artikel de PSD3 en de PSR tezamen als de opvolger van de PSD2.

Inhoud nieuwe richtlijn

De PSD3 bevat een groot aantal wijzigingen, verbeteringen en nieuwe zaken. Op hoofdlijnen zijn er vier grote onderwerpen: betere bescherming van gebruikers (met verbeteringen in de beveiliging), verbeteringen in Open Banking, harmonisatie van het toezicht op financiële instellingen en toegang tot de financiële markten voor niet-banken (bijvoorbeeld voor Payment Service Providers, zoals Adyen en Mollie). Specifiek relevant voor de accountancy is het Open Banking-­deel (dat staat beschreven in artikels 35 tot 47 in de PSR), waarin een aantal zaken opvallen:

• Banken worden verplicht hun APIs (de techniek achter de koppeling van de bank aan het boekhoudpakket) te verbeteren. Zo wordt een testomgeving verplicht, en moet de documentatie in orde zijn. Ook worden banken verplicht statistieken te publiceren over de beschikbaarheid van de APIs. En er worden minimum eisen gesteld aan de snelheid van de APIs.
• Banken moeten de mogelijkheid bieden betalingen te initiëren. Dit geldt voor eenvoudige betalingen, maar ook voor geplande betalingen, herhaalde betalingen (zogenoemde “standing orders”) alsook incasso-opdrachten (direct debits) en bulk/batchbetalingen. Ook moeten banken informatie bieden over de uitvoering van de betaling (bijvoorbeeld of de betaling gelukt is).
• De Rekeninginformatie API moet op zijn minst dezelfde data bevatten als de onlineomgeving van de bank.
• Er moet een dashboard komen dat alle verleende toegang laat zien.
• Belemmeringen die banken hebben geïmplementeerd om het gebruik van Open Banking te ontmoedigen, worden verboden. Voorbeelden hiervan zijn: het volledige rekeningnummer laten invullen bij het inloggen, betalingen naar alleen binnenlandse rekeningen beperken of twee factor authenticatie meerdere keren toepassen. De volledige lijst staat in artikel 44 van de PSR.

Daarnaast opent PSD3 de deur voor zogenoemde “premium API’s”. Banken krijgen de mogelijkheid, naast de verplichte, gratis API’s, ook betaalde API’s aan te bieden. Denk daarbij aan additionele diensten als leeftijd- of adresverificatie, of bijvoorbeeld betaallinks (zoals Tikkie van ABN AMRO).

Interessant voor accountancy

Het pad dat is ingeslagen met PSD2 en Open Banking wordt de komende tijd verder vervolgd. Dat betekent voor de accountancy dat de mogelijkheden tot automatisering zullen toe­nemen. Er zijn, naast de PSD3, nog een aantal andere nieuwe wetten voorzien, waaronder de Instant Payments Regulation (IPR) en het Framework for Financial Data Access (FIDA).

Als eerste zal de IPR zijn intrede doen. Dit betekent dat Instant Payments de standaard zal worden, inclusief Verification of Payee (VoP), ook wel naam-nummercontrole genoemd. Omdat we dat in Nederland grotendeels al zijn gewend, is dit een relatief kleine verbetering, met name voor betalingen van en naar de rest van Europa.

Met de introductie van de PSD3 wordt de volgende stap gezet in Open Banking, met betere service en een meer gestroomlijnde klantervaring, zonder onnodige belemmeringen. De belangrijkste ontwikkeling hier is de introductie van premium API’s. Het is belangrijk voor de accountancy te kijken naar de nieuwe mogelijkheden die dit zal bieden. Denk hierbij aan het automatisch ophalen van transactiegegevens van spaarrekeningen, creditcards, payment service providers en beleggingsrekeningen om zo de boekhouding nog sneller bijgewerkt te houden. Of de mogelijkheid betalingen, inclusief batches, vanuit de boekhouding klaar te zetten door de accountant, waarna de rekeninghouder deze alleen maar hoeft goed te keuren. Accountants kunnen ook kijken naar nieuwe diensten, zoals realtime cashflowanalyses, of geautomatiseerde belastingberekeningen.

Belangrijk is hierbij te kijken naar welke premium API’s door welke bank (gaan) worden geleverd. Omdat premium API’s niet verplicht zijn, zullen niet alle banken dezelfde dienstverlening leveren, en ook zullen de prijzen van deze API’s per bank verschillen.

Voorbereiding

De PSD3 zal pas in 2026 effectief worden, dus er is nog tijd voor banken en gebruikers om zich voor te bereiden. Toch zullen sommige banken en boekhoudoplossingen de komende tijd mogelijk al nieuwe functionaliteiten lanceren. Bespreek daarom als accountant alvast de te verwachten nieuwe mogelijkheden met de leverancier van de boekhoudsoftware. Wanneer is deze klaar voor Instant Payments? Welke banken kunnen allemaal worden gekoppeld? Welke nieuwe premium APIs zijn er gepland? De komende periode komt er een groot aantal verbeteringen aan die moeten leiden tot een beter, veiliger en sneller betalingsverkeer. Er ligt een mooie rol voor de accountant om haar klanten hierin te adviseren.

Mark Munne is onafhankelijk betalingsverkeerconsultant en domain lead payments bij Isabel Group.

Deze bijdrage komt uit Accountancy Vanmorgen met als thema ICT en kengetallen. Dit magazine is verschenen in september 2024. Zie: https://www.accountancyvanmorgen.nl/kennisdoc/av2-2024-ict-en-kengetallen