Het ondernemersvertrouwen over alle sectoren samen bezien blijft vrijwel onveranderd licht negatief. De belangrijkste belemmering die ondernemers ervaren is nog steeds een tekort aan arbeidskrachten. Dit melden het CBS, KVK, het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB), MKB-Nederland en VNO-NCW op basis van de Conjunctuurenquête Nederland.
Ondernemers verwachten volgend jaar per saldo een toename van de personeelssterkte. Wel zijn de verwachtingen minder positief dan vorig jaar. Vooral in de cultuur, sport en recreatie en de verhuur en handel van onroerend goed verwachten minder ondernemers het personeelsbestand uit te breiden. In de zakelijke dienstverlening en informatie en communicatie zijn ondernemers het meest positief over de ontwikkeling van de personeelssterkte in 2025. Alleen in de delfstoffenwinning verwachten ondernemers per saldo een afname van het aantal arbeidskrachten.
Vastgoedsector verwacht meer te investeren in 2025
Acht bedrijfstakken verwachten in 2025 meer te investeren dan in 2024; vijf bedrijfstakken verwachten minder te investeren. In de verhuur en handel van onroerend goed, de delfstoffenwinning en de vervoer en opslag zijn de verwachtingen het meest positief. Bij de autohandel en –reparatie en de landbouw, bosbouw en visserij sloeg het negatieve saldo van vorig jaar om naar een positief saldo. De cultuur, sport en recreatie en de detailhandel laten een tegengestelde ontwikkeling zien. Daar zijn de verwachtingen negatief geworden en verwachten ondernemers volgend jaar minder te investeren dan dit jaar.
Ondernemersvertrouwen blijft nagenoeg gelijk
Vanaf eind 2021 tot eind 2022 daalde het ondernemersvertrouwen tot -22,2. Sindsdien herstelde dit geleidelijk. Het ondernemersvertrouwen was aan het begin van het vierde kwartaal met -3,1 nog steeds negatief. Ten opzichte van het voorgaande kwartaal is de stemmingsindicator vrijwel gelijk gebleven. Het ondernemersvertrouwen ligt op dit moment iets boven het gemiddelde (-4,0) van de reeks vanaf 2012.
In de meeste bedrijfstakken was het ondernemersvertrouwen aan het begin van het vierde kwartaal negatief. Het meest negatief zijn ondernemers in de horeca; ten opzichte van het derde kwartaal nam de stemmingsindicator hier het sterkst af van alle bedrijfstakken. In de zakelijke dienstverlening en de detailhandel verbeterde de stemming het sterkst, en in de zakelijke dienstverlening sloeg de stemmingsindicator om van negatief naar licht positief. In de delfstoffenwinning zijn ondernemers het meest positief gestemd, gevolgd door ondernemers in de vervoer en opslag en de verhuur en handel van onroerend goed.
Geef een reactie