Uit onderzoek van Exact blijkt dat ondernemers tevreden zijn over hun accountant als het gaat om samenwerking en inhoudelijke kennis. Accountants krijgen daarvoor mooie rapportcijfers, respectievelijk een 8,2 en een 8. Minder enthousiast zijn ondernemers over de adviserende rol van accountantskantoren en het bieden van innovatieve oplossingen voor de boekhouding. Op deze thema’s scoren ze een 7,1 en 6,5. De boodschap is duidelijk: ondernemers willen inzicht, richting en vooral proactief advies. En dat is nu precies het dilemma voor veel kantoren. Accountants hebben het druk. Te druk. “Tussen wet- en regelgeving, compliance-eisen en een oplopend personeelstekort lijkt er nauwelijks ruimte voor de adviesrol die ondernemers verlangen”, stelt Wilco Kraaij. “Accountants hebben hun handen vol aan de verplichte nummers, zoals jaarrekeningen, rapporten, fiscale aangiften, ofwel: alles wat in cijfers is te vatten. Daar zijn ze ook sterk in”, zegt Kraaij. “Maar advieswerk vraagt om creativiteit, strategisch inzicht, en vooral tijd.” Dat dit een opgave is, blijkt uit de MKB Barometer van Exact: 40 procent van de accountantskantoren heeft moeite te voldoen aan de stijgende adviesverwachtingen.
Stoelendans in de branche
Kantoren proberen wel beter hierop in te spelen, constateert Kraaij. “Zo kiezen veel kantoren ervoor zich te specialiseren in een of enkele sectoren. Daardoor kunnen ze processen standaardiseren en efficiënter werken. Maar die focus heeft ook een prijs: klanten die niet meer binnen de strategie passen, moeten een ander kantoor zoeken. “Het lijkt op een stoelendans”, aldus Kraaij. “Ondernemers zoeken adviseurs, accountants zoeken klanten die bij hun koers passen. Afscheid nemen is pijnlijk, maar onvermijdelijk.”Tegelijkertijd blijft het personeelstekort zwaar drukken op de sector. “Junior accountants zijn er wel, maar haken vaak snel af. Senior professionals ervaren juist steeds meer werkdruk. “Iedere accountant is op zoek naar het schaap met vijf poten”, zegt Kraaij. “Een achttienjarige senior accountant die dol is op cijfers én relatiebeheer.”
Innovatie als oplossing
De oplossing die voor de hand ligt, is volgens Kraaij: innovatie. “Technologie is de sleutel om processen te automatiseren en tijd vrij te maken voor advies.” Hoe kantoren daar zelf over denken? Uit de MKB Barometer die Exact jaarlijks uitvoert, blijkt dat 53 procent het automatiseren van controles, rapportages en periodeafsluitingen als belangrijkste innovatie ziet. Daarnaast hecht 45 procent van de accountantskantoren veel waarde aan een sneller rapportageproces en 36 procent aan betere scanservices.
Met zo maar nieuwe softwareoplossingen implementeren, ben je er nog niet, stelt Kraaij. “Nieuwe technologieën, zoals AI en automatisering, zijn geen wondermiddelen. Ze vragen om een doordachte strategie”, zegt Kraaij. “AI kan accountants op verschillende manieren ondersteunen. Of je nu jaarrekeningen maakt met menselijke of kunstmatige intelligentie, het is niet efficiënt steeds opnieuw ‘slim’ naar dezelfde gegevens te kijken. Standaardiseer daarom zoveel mogelijk. En onderzoek voor welke processen je kunstmatige intelligentie kunt inzetten, en voor welke processen, zoals proactief klantadvies, je menselijke intelligentie nodig hebt.”
Waardevolle brokjes informatie
Kraaij benadrukt dat er altijd tijdrovende werkzaamheden overblijven die je niet kunt oplossen met AI. “AI kan administratieve controles, kwaliteitsbewaking en risicoanalyse automatiseren. Maar AI heeft één groot probleem: het mist gegevens over de ‘echte wereld’.” Belangrijke informatie over klanten wordt vaak gedeeld tijdens gesprekken, klantbezoeken en via e-mails. Deze waardevolle brokjes informatie zit in het hoofd van accountants zelf en in verschillende systemen. Kraaij: “AI weet bijvoorbeeld niet dat een klant gaat scheiden of plannen heeft voor een nieuw bedrijf. AI heeft onvoldoende context om zelfstandig beslissingen te nemen of advies te geven.”
AI-transformatie
Veel accountantskantoren zijn de afgelopen jaren bezig geweest met digitalisering. Ze automatiseerden repetitieve taken en zochten softwareoplossingen om processen efficiënter in te richten. Met AI is daar een krachtig hulpmiddel bij gekomen. Maar volgens Kraaij gaat de AI-transformatie een stap verder. “Het betekent dat we een omgeving moeten creëren waarin AI zélf aan de slag kan met complexe problemen. Dat lukt alleen als we AI toegang geven tot álle relevante informatie, en dus ook tot de snippers informatie die in het hoofd van accountants en in verschillende systemen zitten”, legt Kraaij uit.Zolang we daarin niet slagen, blijft de mens de noodzakelijke schakel tussen de fysieke en digitale wereld. “De grote uitdaging voor de komende jaren zit hem erin deze ‘real world data’ te ontsluiten”, meent Kraaij. “Pas dan kunnen we de potentie van AI optimaal benutten.” Dat wordt volgens hem een hele kunst. “Het vraagt om een nieuwe manier van samenwerken, data vastleggen en systematiseren.”
Een eerlijke kans voor AI
De eerste stap die accountants volgens Kraaij moeten zetten, is hun eigen werkwijze onder de loep nemen. “Stel jezelf regelmatig de vraag welke informatie AI nodig zou hebben gehad om deze specifieke taak van je over te nemen. In de meeste gevallen zal de conclusie zijn dat AI die data simpelweg nog niet heeft.” Die bewustwording is cruciaal, vindt Kraaij. Daarnaast moeten we AI niet zien als bedreiging, maar als kans. “Als softwareontwikkelaar werk ik samen met kantoren om de fysieke en digitale wereld zo te verenigen dat AI een eerlijke kans krijgt. AI is een geweldige ontwikkeling, waarvan accountantskantoren enorm kunnen profiteren, en daarmee alle actuele uitdagingen beter het hoofd kunnen bieden. Wie nú investeert in de juiste processen en technologie, kan straks het verschil maken.”
Tekst: Ellis Bloembergen-Emeis
Deze bijdrage komt uit Accountancy Vanmorgen met als thema ICT en kengetallen. Dit magazine is verschenen in juli 2025. Zie: https://www.accountancyvanmorgen.nl/kennisdoc/av2-2025-ict-en-kengetallen
Geef een reactie