• Nieuws
    • Accountancy
    • Fiscaal
    • Vaktechniek
  • Blog
  • Thema
    • AV3: ICT en Kengetallen
    • AV2: Bedrijfsoverdracht
    • Checkpoints
    • Corona
    • AV1: Lifestyle en carrière
  • Partners
  • Software
  • Opleidingen
  • Vacatures
    • Kantoren
  • Kennisdocs
  • Events
    • Nationale salarisdag
  • AV Top 50
    • AV-Top 50 | 2022
    • AV-Top 50 | 2021
  • Over ons
  • Adverteren
  • Vrienden
  • Contact
  • Nieuwsbrief
  • STAP-budget
  • Facebook
  • Twitter
  • LinkedIn
  • Mail
  • Spring naar de hoofdnavigatie
  • Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
  • Over ons
  • Adverteren
  • Vrienden
  • Contact
  • Nieuwsbrief
  • STAP-budget
Accountancy Vanmorgen

  • Nieuws
    • Accountancy
    • Fiscaal
    • Vaktechniek
  • Blog
  • Thema
    • AV3: ICT en Kengetallen
    • AV2: Bedrijfsoverdracht
    • Checkpoints
    • Corona
    • AV1: Lifestyle en carrière
  • Partners
  • Software
  • Opleidingen
  • Vacatures
    • Kantoren
  • Kennisdocs
  • Events
    • Nationale salarisdag
  • AV Top 50
    • AV-Top 50 | 2022
    • AV-Top 50 | 2021
Home » Retentierecht: Klant betaalt niet, accountant wil stukken achterhouden. Wat mag wel/niet?

Retentierecht: Klant betaalt niet, accountant wil stukken achterhouden. Wat mag wel/niet?

Accountancy, Artikelen, Blog, How to's, Nieuws

23 januari 2019 door Accountancy Vanmorgen

Als klanten, ondanks betalingsherinneringen, de facturen niet betalen en wel van de accountant verwachten dossierstukken te retourneren, is het verleidelijk stukken achter te houden met een beroep op het zogenaamd retentierecht.  Advocaat mr. Danny Theunis legt uit. 

In de praktijk is veel onduidelijkheid. Wanneer en in hoeverre mogen accountants stukken in dit kader achterhouden? Wanneer het retentierecht ten onrechte of op onjuiste wijze wordt toegepast, handelt de accountant klachtwaardig en kan hij zelfs aansprakelijk zijn.

Welke documenten?

Voor de vraag voor welke stukken het retentierecht kan worden ingeroepen, onderscheiden we:

  1. stukken van de klant die niet door de accountant zijn bewerkt,
  2. stukken die door de accountant zijn vervaardigd of bewerkt,
  3. interne dossiervastleggingen van de accountant. De interne dossiervastleggingen krijgt de klant normaliter sowieso niet en speelt hier dus in principe niet.

Naar vaste rechtspraak van de Accountantskamer kan een retentierecht alleen worden ingeroepen voor stukken die door de accountant zijn vervaardigd of bewerkt (het tweede type). Denk daarbij onder meer aan door de accountant samengestelde jaarrekeningen, controleverklaringen, door de accountant opgestelde publicatiestukken en door de accountant bewerkte gegevens uit de administratie van de klant. Alleen over die stukken kan (tuchtrechtelijk) een retentierecht worden uitgeoefend. Mits wel ook aan andere voorwaarden is voldaan. De stukken die echter van klant kwamen en die dus niet door de accountant zijn bewerkt, moeten daarentegen volgens de tuchtrechter altijd – op verzoek – worden geretourneerd aan de klant.
Het retentierecht gaat dus tuchtrechtelijk gezien over door de accountant vervaardigde stukken. De tuchtrechter verwacht wel consequent van de accountant dat hij een belangenafweging maakt tussen zijn belang tot het achterhouden van de (bewerkte) stukken en het voor de accountant kenbare belang van de klant bij de afgifte daarvan.

Belang van de accountant versus belang klant

Het belang van de accountant betreft in de regel het betaald krijgen van de eigen facturen. Voor zover het retentierecht voortvloeit uit de wet – en niet slechts uit eventuele toepasselijke algemene voorwaarden – is dat het enige belang waarop een accountant zijn retentierecht mag baseren. Een ander belang laat zich overigens ook moeilijk indenken.
Denk bij het belang van de klant aan bijvoorbeeld het kunnen verschaffen van financiële gegevens aan de bank. Over het kunnen opmaken van belastingaangiftes lijken er verschillen in uitspraken van de Accountantskamer te bestaan. Soms is dat wel en soms niet van voldoende belang. Het gaat daarbij wel om het voor de accountant kenbare belang.
De accountant moet deze belangen tegen elkaar afwegen. Als het belang van de accountant niet opweegt tegen het belang van de klant, kan de accountant zich redelijkerwijs niet op een retentierecht beroepen. De hoogte van het openstaande factuurbedrag kan daarbij een rol spelen.
Gelet op het door de Accountantskamer gehanteerde adagium ‘wat niet is gedocumenteerd, is niet geschied’ is het verstandig de gemaakte belangenafweging te documenteren en te bevestigen aan de klant. Dit voor wanneer later zou worden geklaagd over het beroep op het retentierecht.

Sprake van één of meer opeisbare vorderingen

Een derde toepassingsvereiste betreft de gerechtvaardigdheid van het (inroepen van het) retentierecht. Aangezien het retentierecht dient als drukmiddel om betaling af te dwingen, moet sprake zijn van één of meer opeisbare vordering(en) van de accountant/accountantsorganisatie en dient de klant betaling niet op goede gronden achter te houden.
Natuurlijk is het verstandig de klant (waar mogelijk) eerst een aanmaning te sturen over de openstaande facturen, alvorens het retentierecht in te roepen. Facturen zijn normaliter opeisbaar zodra de betalingstermijn is verstreken. Het moet dan wel gaan om een door partijen overeengekomen fatale termijn. Het enkel op de factuur vermelden van een betalingstermijn is in beginsel onvoldoende om van een fatale termijn te spreken. Partijen moeten de strekking van de termijn als fatale termijn zijn overeengekomen. Dat is vaak opgenomen in algemene voorwaarden en/of in de opdrachtbevestiging. Als de algemene voorwaarden van toepassing zijn verklaard in de (opdracht)overeenkomst of in een opdrachtbevestiging en deze door de klant (expliciet of stilzwijgend) zijn aanvaard, is dat in beginsel wel voldoende om van een fatale termijn te spreken. Zolang de fatale termijn nog niet is verstreken, is de vordering in de regel nog niet opeisbaar en kan het retentierecht in beginsel nog niet worden ingeroepen. Verder verdient het tuchtrechtelijk aanbeveling zoveel mogelijk overige medewerking te verlenen bij een beroep op een retentierecht. Denk daarbij aan het (wel) direct ter beschikking stellen van onbewerkte stukken, het beantwoorden van vragen van de klant, het verstrekken van specificaties (waarvan het nalaten op zich al tuchtrechtelijk laakbaar kan zijn) en het aanbod om bepaalde stukken wel ter beschikking te stellen tegen vergoeding of bij een overeen te komen betalingsregeling.

Retentierecht en de opvolgende accountant

Wanneer een retentierecht wordt ingeroepen tegenover een opvolgend accountant dient te worden bedacht dat de Wet Toezicht Accountantsorganisaties (WTA) nadere regels geeft voor het verschaffen van toegang tot informatie met betrekking tot wettelijke controlecliënten (niet zijnde organisaties van openbaar belang). Zo bepaalt art. 20 lid 3 WTA dat een accountantsorganisatie de opvolgend accountant – die een wettelijke controle gaat verrichten – in dat geval desgevraagd toegang verleent tot alle relevante informatie met betrekking tot die controlecliënt, waaronder de meest recente wettelijke controle van die cliënt. Tot slot zij vermeld dat de NBA voor dit soort gevallen een handreiking heeft uitgevaardigd: handreiking 1134, Samenwerking voorgaande en opvolgende accountant (de Handreiking). Anders dan art. 20 lid 3 WTA ligt in de Handreiking de focus op organisaties van openbaar belang . De Handreiking kan echter ook voor niet-OOB’s worden toegepast.

Uitzondering bij faillissement cliënt

Voor het bovenstaande geldt nog wel een uitzondering voor faillissementen die na 1 juli 2017 zijn uitgesproken. In dergelijke faillissementen zijn accountants die de administratie van de failliet in de uitoefening van hun beroep of bedrijf geheel of gedeeltelijk onder zich hebben, verplicht deze administratie desgevraagd aan de curator ter beschikking te stellen. Dat betreft dus ook voor eventueel door de accountant gevoerde (en dus door hem vervaardigde) administratie. Deze administratie dient op aanvraag aan de curator te worden verstrekt, ongeacht deze door de accountant is bewerkt of niet. Een accountant kan zich in dergelijke faillissementen niet op een retentierecht beroepen. Daarbij dient wel te worden bedacht dat het daarbij ‘slechts’ gaat om de administratie. Het accountantsdossier behoort daar in principe niet toe. Daarop kan dus in beginsel wel een beroep op een retentierecht worden gedaan (voor zover dat niet de administratie omvat), mits ook aan de andere toepassingsvoorwaarden wordt voldaan.
Worden bovengenoemde toepassingsvoorwaarden nageleefd – en gedocumenteerd – dan zal het inroepen van het retentierecht de tuchtrechtelijke toets in principe kunnen doorstaan.

Tuchtrechter strenger dan de civiele rechter

Anders dan de tuchtrechter hanteert de civiele rechter in beginsel niet het onderscheid tussen door de accountant vervaardigde of bewerkte stukken enerzijds en stukken afkomstig van de klant anderzijds. Civielrechtelijk kan het retentierecht dus in beginsel worden ingeroepen over alle stukken van de klant. Ook wordt in beginsel niet getoetst of de accountant een belangenafweging heeft gemaakt. De civiele rechter weegt daarentegen zelf (impliciet of expliciet) de belangen van de accountant af tegen het belang van de klant.
De civiele rechter toetst of aan de wettelijke of contractuele toepassingsvoorwaarden voor het inroepen van een retentierecht is voldaan. Als het wettelijk retentierecht wordt ingeroepen (gebaseerd op art. 3:290 jo 6:52 BW), dan dient de vordering van de accountantsorganisatie opeisbaar te zijn en dient er tussen deze vordering en zijn verplichting tot afgifte van de gevraagde stukken voldoende samenhang te bestaan om het achterhouden te rechtvaardigen. Daarnaast kan worden getoetst of een beroep op het retentierecht naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid (on)aanvaardbaar is. Dit is echter een hoge drempel, die slechts in bijzondere gevallen zal worden gehaald.
De criteria van de tuchtrechter zijn dus in principe strenger dan de criteria die de civiele rechter hanteert. Dat is opvallend, maar op zich niet verwonderlijk als men bedenkt dat de aard van deze procedures verschillen. Bij tuchtrecht staat het handelen van de accountant centraal, waar de civiele rechter in het algemeen meer oog heeft voor het handelen van de verschillende betrokken partijen en de betalingsmoraal. Accountants doen er hoe dan ook verstandig aan de genoemde criteria van de tuchtrechter in acht te nemen.

Mr. D.C. Theunis

Advocaat bij Blaisse en gespecialiseerd in (beroeps)aansprakelijkheids- en tuchtrecht.

 

Categorie: Accountancy, Artikelen, Blog, How to's, Nieuws Tags: Accountantskamer, gedragsregels, Retentierecht, tuchtrecht, Wta

Tags: Accountantskamer, gedragsregels, Retentierecht, tuchtrecht, Wta

Gerelateerde artikelen

1 februari 2023

Tweemaal berispte AA veroordeeld tot schadevergoeding in ponzifraude-zaak

31 januari 2023

Vennoten voldoende gewaarschuwd voor risico’s oplopende rekening-courantschuld

31 januari 2023

Berisping en waarschuwing KPMG-accountants na faillissement papiergigant gehandhaafd

30 januari 2023

Twee jaar doorhaling voor AA die te druk was voor kantoortoetsing

Geef een antwoord Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Meest gelezen

  • Limburgse bakker niet blij met Flynth: ‘maken zich druk over aardbeien in de winter’
  • NOB adviseert ook bezwaar tegen nieuwe definitieve aanslagen box 3
  • Vennoten voldoende gewaarschuwd voor risico’s oplopende rekening-courantschuld
  • ‘Als je zindelijk bent, word je aangenomen’

Partnercarrousel

Bezwaar en beroep instellen tegen NOW loont vaak – maar niet altijd
Exact logo
Compliancy moet, maar tegen welke prijs?
7 tips om het jaar goed te starten met je bedrijf
AV-Top 50 | Boekhoudsoftware met een ziel
PSD2, wat moet je ermee?
Yuki logo 042021
Met datagedreven management het personeelstekort te lijf
Caseware nieuw aug 2022
CaseWare komt met nieuw product AUDIT+
Het einde van de schoenendoos?
De cloud maakt het werk van de accountant écht leuker
Visma Pinkweb logo
Wat staat er in een ICT-calamiteitenplan?
Vijf backoffice-tools voor het moderne administratiekantoor
Add-on in KING Software maakt bestandsuitwisseling tussen accountant en klant eenvoudiger
Het Cloud document management systeem, speciaal voor de accountancy

Loket.nl de meest betrouwbare online applicatie voor HR en …  

Vier salarissoftware trends voor 2023
Oriënteert je klant zich op nieuwe software? Alarmbellen!

Met Hyarchis Comply zijn we al 12 jaar actief in de …  

Klop & Partners is opgericht in het jaar 1982 als …  

Een tekort aan medewerkers, hoe los je dat op? | 5 tips
Hé accountant, hoe staat het met jouw Cybersecurity?
Meer dan 80% van de accountants heeft onvoldoende kennis van cybersecurity en NIS2-regelgeving
Sdu

GAC is leverancier van Microsoft Dynamics 365 …  

Loondoorbetaling zieke AOW’er van 13 naar 6 weken: het wat en waarom
Uitbreiding NT Middelgroot faciliteert aanleveren van één dataset aan KvK en bank voor middelgrote ondernemingen
Gijzelsoftware grijpt accountantskantoren (zo verklein je de kans op een aanval)
Hoe Rijkse Accountants & Adviseurs zichzelf en ondernemers helpt met WeFact
Uw accountantskantoor altijd alle cijfers bij de hand
Fiscount en Markus Verbeek Praehep gaan opleidingsaanbod combineren
Als accountant afscheid nemen van ‘uurtje-factuurtje’?
Deadline renseigneringsverplichting nadert: nog veel onduidelijkheid
Hoe krijg je als controller grip op de uitdagingen van de huidige arbeidsmarktcrisis?
Ondernemers verwachten meer van hun adviseur, is ‘dropshipping’ de oplossing?
Spannende tijden voor zelfstandigen in de accountancysector: de laatste stand van zaken
Koen Scheepers adviseur bij Credion
De valkuilen bij een turboliquidatie

Checkpoints van Fiscount en AV

Abonneer nieuwsbrief AV

Vacatures

Director accountancy & advies
Baker Tilly
Supervisor audit in Brabant
Moore DRV
Senior Manager Samenstelpraktijk
RSM
Senior financial auditor
Gemeente Haarlem
Cost Accountant
Top Onions
Accountant manager audit in Rotterdam
Moore DRV
Officemanager
van Helder
Ervaren assistent-accountants samenstelpraktijk (dit betreft meerdere vacatures)
WEA Gouda
Relatiebeheerder MKB
Moore MTH
Relatiebeheerder/teamleider agro • Kesteren
WEA Deltaland
Vennotabel Directeur audit RA
Klop
Controleleider Audit (Zwolle)
KRC Van Elderen
Assistent Accountant Audit
HLB Witlox Van den Boomen
Accountant Agro
Flynth
Assistent Accountancy en Advies
HLB Witlox
Beginnend assistent-accountant MKB duaal
Moore MTH
Belastingadviseur BTW – Venlo
Flynth
Accountant RA (Nijmegen)
Konings & Meeuwissen
ASSISTENT-ACCOUNTANT (24 – 40 uur)
Jongejan & Partners
Vennotabel RA external auditor te Amsterdam
Klop & Partners
Beginnend Belastingadviseur (32-40 uur) – Beverwijk of Haarlem
De Hooge Waerder
Director accountancy & advies
Baker Tilly
Medewerker Belastingadvies
Flynth
Gevorderd Assistent Accountant
Moore MTH
Junior Tax Consultant | Employer Tax Advisory Services. – Amersfoort, Arnhem, Ede, Hoofddorp of Utrecht
CROP
Manager audit
Moore MTH
(senior) Medewerker aangiftepraktijk
Scab
Assistent Accountant (24 – 40 uur)
Flynth
Assistent Accountant Agro
Flynth
Ervaren Assistent-Accountant (32 – 40 uur)
Jongejan & Partners
Externe Accountant
Coney Minds
(zelfstandig) Assistent-accountant
van de Kamp & van Gelder
Ondernemende Belastingadviseur (32-40 uur)
Boon Accountants Belastingadviseurs/ Boon Registeraccountants
Adviseur Corporate Finance (32-40 uur) – Alkmaar
De Hooge Waerder
Financieel administratief medewerker
Scab
Senior Assistent Accountant Audit
Flynth
Vacature accountant
WEA Deltaland
Senior accountant relatiebeheerder mkb in Rotterdam.
Moore DRV
Docent Accountancy (1,0 fte)
Hogeschool van Amsterdam
Senior Assistent Accountant Audit
HLB Witlox Van den Boomen
Senior manager Accountancy general practice samenstelpraktijk te Arnhem
Klop
Accountant AA (Nijmegen)
Konings & Meeuwissen
Junior Assistent Accountant Samenstelpraktijk ( min. 24 uur per week)- Amersfoort, Ede, Hoofddorp en Utrecht
CROP
Werkstudent accountancy MKB
Moore MTH
Controleleider Audit
Flynth
Opdrachtmanager Accountancy & Advies
Witlox van den Boomen
Manager audit
Moore MTH
Relatiebeheerder / Accountant MKB
Moore MTH
Tax Consultant | Employer Tax Advisory Services – Amersfoort, Arnhem, Ede, Hoofddorp of Utrecht
CROP
Data-Scientist (medior)
Coney Minds
Vaktechnisch Profesional – Amersfoort
CROP
Relatiebeheerder Accountancy & Advies | 24-40 uur per week
CROP
Werkperiode Junior assistent accountant samenstelpraktijk
Scab
Zelfstandig assistent accountant
CROP
Fiscalist (24-40 uur) – Alkmaar
De Hooge Waerder
Controleleider
WEA Gouda
Staff Assurance- Amersfoort, Ede en Utrecht
CROP
Voorzitter en een lid Raad van Commissarissen Countus Groep B.V.
Countus Groep B.V.
Manager Accountancy en Advies
HLB Witlox Van den Boomen
Relatiebeheerder / Accountant MKB
Moore MTH
Relatiebeheerder / Accountant MKB
Moore MTH
Vacature gevorderd assistent accountant
WEA Deltaland
Belastingadviseur Agro
Flynth
Assistent-Accountant (gevorderd) – Wezep
KRC Van Elderen
Medewerker Facturatie
Flynth
Assistent Accountant (24 – 40 uur)
Flynth
Assistent Accountant
Marshoek
Vennotabel AA/RA manager te Aalsmeer
Klop & Partners
Senior external auditor/aankomend vennoot
Klop
Staff Assurance | WO starter- Amersfoort
CROP
Assistent-Accountant (gevorderd) / aankomend adviseur mkb – Zwolle
KRC Van Elderen
Senior Supervisor Assurance- Amersfoort, Arnhem, Hoofddorp en Utrecht
CROP
Senior assistant audit in Zeeland
Moore DRV
Vacature Manager Assurance
CROP
Gevorderd assistent-accountant MKB
Moore MTH
Intern Controller/ Auditor
Gemeente Heerde
Supervisor audit in Oud-Beijerland
Moore DRV
Supervisor Assurance – Amersfoort
CROP
Gevorderd assistent Accountant Samenstelpraktijk (min. 24 uur per week) – Amersfoort, Ede, Hoofddorp en Utrecht
CROP
(Senior) Manager Accountancy & Advies
HLB Witlox Van den Boomen
Senior accountant relatiebeheerder mkb in Bergen op Zoom
Moore DRV
Meewerkstage Accountancy
Flynth

Accountancy Vanmorgen (AV) is het platform voor accountants en iedereen die geïnteresseerd is in nieuws, trends, ontwikkelingen, achtergronden en wetenswaardigheden in en rond accountancy en ondernemerschap.

Accountancy Vanmorgen is een uitgave van MOCuitgevers.

 

Categorie

  • Nieuws
  • Blog
  • Partners
  • Software
  • Opleidingen
  • Vacatures
  • AV-events

Info

  • Over ons
  • Adverteren
  • Vrienden
  • Contact
  • Shop
  • Algemene voorwaarden MOCuitgevers
  • Annuleringsvoorwaarden
  • Privacybeleid
  • Facebook
  • Twitter
  • LinkedIn
  • Mail
Cookies
Om u beter van dienst te kunnen zijn, maakt Accountancy Vanmorgen gebruik van cookies. Klik op instellingen om de cookie instellingen te wijzigen.
  • Ik ga akkoord
  • Instellingen
  • Functionele cookies zijn noodzakelijk voor de werking van deze website.
  • We gebruiken Google Analytics, netjes geanonimiseerd.
  • We gebruiken de marketing cookies om gepersonaliseerde advertenties te tonen.
  • Annuleren
  • Ik ga akkoord

Instellingen