
Dat blijkt uit het Overzicht Financiële Stabiliteit van de Nederlandsche Bank (DNB), dat toezicht houdt op de pensioensector. Bij de overstap naar het nieuwe pensioenstelsel is een rentedaling van groot belang waarschuwt de centrale bank. Door een rentedaling met negentig basispunten (van 2,8% naar 1,9%) verliezen de pensioenfondsen gezamenlijk 8% van hun totale vermogen.
Dekkingsgraad
De hoogte van de dekkingsgraad is van groot belang: hoe hoger die is hoe meer er overblijft om te verdelen bij de overgang naar een nieuw stelsel. Belangrijk voor mensen (met name veertig- en vijftigplussers) die nadeel ondervinden van die transitie. Bij een te lage dekkingsgraad mogen fondsen überhaupt niet overstappen.
Volgens DNB zijn de fondsen zich te weinig bewust van de gevolgen van een rentedaling. „Het is belangrijk dat pensioenfondsen rekening houden met veranderende financiële en economische omstandigheden tussen het invaarbesluit en het daadwerkelijke moment van invaren”, stelt de toezichthouder. „Zo moeten pensioenfondsen in hun invaarbesluit verschillende rentestanden en dekkingsgraden meenemen. Dit voorkomt dat sociale partners en pensioenfondsen vlak voor het transitiemoment de besluitvorming moeten herzien.”
Rentestijging
Als de rente stijgt voorziet de toezichthouder minder problemen. Door zo ‘n rentestijging dalen derivatenportefeuilles in waarde. Pensioenfondsen hebben volgens DNB echter onvoldoende middelen om zo’n waardedaling op te vangen.
DNB ziet dat door de Brexit,de handels-en technologieconflicten tussen de Verenigde Staten en China, de oorlog in Oekraïne en de spanningen in het Midden-Oosten dat de globalisering verder onder druk staat.
In bedrijven in de industriële sector beleggen pensioenfondsen, door aandelen en obligaties, veel geld. Die beleggingen zijn gevoelig voor politieke interventies, maar ook omdat de industriële sector voor 16% afhankelijk is van import uit landen die qua stemgedrag op VN-stemmingen flink afwijken van Nederland. Landen zoals Rusland, China en Iran.
Rendementen
De industrie kan beter grondstoffen uit andere landen importeren zoals gebeurde met gas na de Russische inval in Oekraïne. „Maar voor bepaalde grondstoffen, bijvoorbeeld van belang bij de energietransitie, zal het uitdagend zijn om deze uit gelijkgestemde of neutrale landen te importeren”, stelt DNB.
Conclusie van de toezichthouder is dat de pensioenfondsen het in het algemeen goed doen. De rente steeg en het rendement op de beurs groeide wat positief is voor de dekkingsgraad. Die ligt nu gemiddeld zelfs op bijna 120%, blijkt uit berekeningen van pensioendienstverlener Aon.
“Pensioenfondsen financieel gezond, als de rente maar niet daalt”. Tja, zo kun je het ook zeggen. Maar beter ware: “de pensioenfondsen zullen binnenkort door de te verwachten rentedaling miljarden verliezen”. Het lijkt wel een casino bij de pensioenfondsen: we zetten alles op rood (of zwart). Het kan vriezen, het kan dooien. Lijkt me geen prudent beheer van onze pensioengelden. En de DNB zag dat het goed was?
Artikel slaat de plank nogal mis in de interpretatie van het Overzicht Financiële Stabiliteit.
In het artikel wordt gesteld dat er 8% van het vermogen verloren gaat bij een dalende rente. Het is juist andersom: het vermogen neemt toe bij een dalende rente, maar pensioenfondsen moeten dan ook meer geld in kas hebben om de pensioenen te kunnen blijven uitkeren. De dekkingsgraad daalt in dat scenario met gemiddeld 8%, ofwel met 10%-punt van 115% naar 105%.
In een scenario waarin er juist wel vermogen verloren gaat (stijgende rente) is men dus eigenlijk veiliger.
In het rapport wordt daarnaast niet gesteld dat fondsen zich onvoldoende bewust zijn van de invloed van de rente. DNB benadrukt enkel dat het van belang is dat fondsen zich ook voorbereiden op dergelijke scenario’s om de kans te verkleinen dat ze straks terug naar de tekentafel moeten. Dat wordt overigens ook vereist door de toezichthouder.