Van accountants wordt verwacht dat ze meer tijd en geld gaan besteden aan fraudebestrijding. Een belangrijke opdracht – en een grote uitdaging voor middelgrote en kleine kantoren – betreft het betrekken van forensisch accountants bij de jaarrekeningcontrole. Hoe dan wel? Met deze acht tools.
In een vorig artikel besteedde Evert-Jan Lammers aandacht aan de maatschappelijke druk op accountants om fraude in de samenleving terug te dringen. Accountantsorganisaties zullen zich alleen laten bijstaan door forensisch accountants die ruime ervaring hebben met het vraagstuk ‘accountant & fraude’. We onderscheiden drie niveaus van forensische ondersteuning:
- het ondersteunen van de accountantsorganisatie in zijn geheel;
- het ondersteunen van de individuele accountancyprofessionals;
- het ontwikkelen en beschikbaar stellen van forensic tooling.
De private forensische accountancy bestaat zo’n 25 jaar. In die tijd zijn veel oplossingen en tools ontwikkeld die accountants zouden kunnen inzetten. Dit zijn de acht belangrijkste.
1. Forensisch accountancybeleid
De forensisch accountant helpt de accountantsorganisatie bij het ontwikkelen of verbeteren van het interne forensische accountancybeleid. De forensisch accountantsfunctie wordt helder gedefinieerd en verankerd binnen de organisatie. Verder dienen de juiste beheersmaatregelen te worden ingevoerd voor de vernieuwde aanpak. Dit is niet al te complex en met een ervaren forensisch accountant haalt de organisatie de kennis in huis om dit op korte termijn te realiseren.
2. Bewustmaking en training
De forensisch accountant helpt de accountantsorganisatie bij het ontwikkelen en aanbieden van trainingen op het gebied van financieel-economische criminaliteit. De trainingen sluiten aan bij lokale en internationale standaarden zoals NBA, ISA en COSO en bijvoorbeeld ook OESO, VN en Transparency International. De trainingen genereren PE-punten. De focus ligt op corruptie, witwassen en de belangrijkste actuele fraudethema’s. Ook kan de forensisch accountant trainingen ontwikkelen en verzorgen voor klanten van de accountantsorganisatie; de kosten daarvan worden gedragen door deze klanten. Het accent ligt op kennisoverdracht, wat de accountantsorganisatie en haar klanten geleidelijk zelfstandiger maakt, minder afhankelijk van de externe ondersteuning.
3. Ondersteunen Bureau Vaktechniek
De forensisch accountant ondersteunt het Bureau Vaktechniek van de accountantsorganisatie op het gebied van financieel-economische criminaliteit en forensische accountancy. Verder kan de forensisch accountant ondersteuning bieden bij het doen van Wwft-aangiftes en andere meldingen.
4. Inschatten frauderisico’s
Voor de inschatting van frauderisico’s worden de inherente risico’s afgezet tegen de volwassenheid van het frauderisicomanagement van de cliënt. Voor de bepaling van de inherente risico’s kan de forensisch accountant helpen door bijvoorbeeld frauderisicoprofielen per sector te ontwikkelen. Daarnaast kan hij adviseren over nuttige externe bronnen voor de evaluatie van de frauderisico’s. Voor de beoordeling van de maturiteit kan een scan worden gemaakt die aansluit op het COSO Fraud Risk Management model (COSO FRM). Tevens kunnen de accountancy professionals worden opgeleid om dit goed toe te passen.
5. Adviesbrief frauderisicomanagement
Bedrijven zijn in principe vrij om hun frauderisicomanagement naar eigen inzicht te vormen. De forensisch accountant kan geschreven adviezen beschikbaar stellen over de meest doeltreffende methoden en technieken van frauderisicomanagement ter versterking van de adviesbrief van de accountant. Om deze adviezen te objectiveren, baseert hij zich op gezaghebbende externe normen, zoals COSO (fraud risk management model). Ook deze kennis draagt de forensisch accountant over aan de accountant en diens klanten.
6. Onderzoek fraudesignalen
Ondanks alle maatregelen kan het toch een keer misgaan. De forensisch accountant kan de accountant bijstaan als er signalen, vermoedens of aanwijzingen zijn van fraude bij een cliënt. Dit kan variëren van het geven van ondersteuning aan de accountant met bepaalde forensische methoden, tools en analyses, tot het zelfstandig uitvoeren van een forensisch accountants-onderzoek.
7. Forensische tools
Er bestaan enkele tientallen methoden, technieken en ondersteunende tools waarvan is bewezen dat deze de schade door fraude substantieel beperken. Toepassing daarvan verbetert het risicoprofiel van de cliëntenportefeuille van de accountantsorganisatie. De forensisch accountant kan hierover adviseren en ook tools ontwikkelen en beschikbaar stellen aan de accountants-organisatie. Deze kan zijn klanten hiervan laten profiteren.
8. Data-analyse
Accountants maken bij het samenstellen en het controleren van de jaarrekening steeds meer gebruik van data-analyse. Door deze data-analyse beter af te stemmen op fraudedetectie is de accountant beter in staat om signalen van fraude op te vangen, te beoordelen en hierover te communiceren met zijn cliënt. De forensisch accountant helpt de accountantsorganisatie hierbij. Ook hier draagt de forensisch accountant zijn kennis en kunde over aan de accountant.
Het is cruciaal dat de bedoelde forensisch accountant met beide voeten in de fraudepraktijk staat want de ontwikkeling van ‘forensic tooling’ staat niet stil.
Drs Evert Jan Lammers RA is forensisch accountant bij EBBEN Partners en adviseert accountants en bedrijven over fraude risicobeheer.
Geef een reactie