Er is tot nu toe weinig actie ondernomen tegen de gebreken in de boekhouding die de Commissie toezicht financiën politieke partijen (Ctfpp) vorig jaar constateerde bij Forum voor Democratie (FvD). Dat blijkt uit een Kamerbrief waarin minister Ollongren (BZK) een reactie geeft op een in september gegeven advies van de commissie over het verantwoordingsjaar 2020. De Ctfpp brengt jaarlijks advies uit over de verantwoordingsdocumenten van alle politieke partijen.
De Ctfpp ‘betreurt het dat zij momenteel onvoldoende inzicht heeft in de kwaliteit van de accountantscontrole bij Forum voor Democratie’ en zou graag nog van de minister willen weten of ze ‘bestuurlijke handhaving inzake Forum voor Democratie opportuun acht, en zo ja op welke wijze.’ Dat gaat dan over 2019. Over 2020 kwam de accountant van Forum aanvankelijk met een oordeelsonthouding, maar inmiddels ligt er volgens de minister een goedkeurende verklaring.
Geen controleprotocol
Ook op een ander vlak is de commissie niet te spreken over het gebrek aan actie bij het ministerie. Twee jaar geleden adviseerde de Ctfpp om een controleprotocol op te stellen in overleg met de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA), zodat elke onduidelijkheid over de precieze taak van de accountant kan worden weggenomen. De Ctfpp constateert dat er twee jaar na haar advies ‘nog geen noemenswaardige voortgang is bereikt bij de totstandkoming van het controleprotocol.’ Minister Ollongren antwoordt daarop in de Kamerbrief dat ze in haar reactie op het Ctfpp-advies over het verantwoordingsjaar 2019 heeft aangegeven dat het controleprotocol gereed moet zijn voor de inwerkingtreding van de Evaluatiewet Wfpp (Wet financiering politieke partijen, red.). ‘Dat is nog steeds mijn streven. Zo kan de wetswijziging worden meegenomen in het controleprotocol en is dit op het moment van inwerkingtreding helemaal actueel.’
Verantwoording FvD over 2019
De Ctfpp adviseerde minister Ollongren vorig jaar om Forum voor Democratie een bestuurlijke boete van € 25.000 op te leggen omdat de boekhouding van de partij al jaren niet aan de gevraagde kwaliteitsvereisten voldeed. De minister noemde de tekortkomingen net als de commissie een ernstige zaak, maar legde het advies naast zich neer en besloot eerst andere maatregelen te nemen. Zo zou Ollongren de Auditdienst Rijk (ADR) een review over 2019 laten uitvoeren bij de accountant van de partij en een melding doen bij de NBA en de AFM. Mocht dit onvoldoende effect sorteren, dan zou de minister het opleggen van een bestuurlijke boete alsnog in serieuze overweging nemen.
Onvoldoende inzicht
Een jaar later blijkt daar weinig van te zijn terechtgekomen. In het in september uitgebrachte advies van de Ctfpp over verantwoordingsjaar 2020 schrijven commissieleden Marcel Pheijffer, Helma Nepperus en Ed Anker:
‘De commissie heeft onlangs vernomen dat de review door de ADR nog niet heeft plaatsgevonden en dat nog geen melding is gedaan bij de AFM en/of de NBA. De review zal dit najaar alsnog worden uitgevoerd. De commissie betreurt het dat zij momenteel onvoldoende inzicht heeft in de kwaliteit van de accountantscontrole bij Forum voor Democratie. Ook u beschikt nu niet over de benodigde gegevens om te beoordelen of een bestuurlijke boete aangewezen zou zijn. Indien de ADR-review dit najaar alsnog wordt uitgevoerd, verzoekt de commissie u om niet alleen verantwoordingsjaar 2020 als onderwerp te nemen maar ook verantwoordingsjaar 2019 volledig te reviewen. Het overslaan van 2019 zou afbreuk doen aan het doel van de review. Na het beschikbaar komen van de reviewrapportage verneemt de commissie graag of u bestuurlijke handhaving inzake Forum voor Democratie opportuun acht, en zo ja op welke wijze.’
Minister Ollongren gaat daar in haar Kamerbrief nauwelijks in op en schrijft alleen: ‘de Ctfpp wijst op het belang van consequente uitvoering van de jaarlijkse reviews door de Auditdienst Rijk bij de accountants van politieke partijen. In 2020 hebben deze reviews niet plaats kunnen vinden als gevolg van de coronamaatregelen. Dit jaar wordt de jaarlijkse uitvoering van de reviews weer opgepakt. De Auditdienst Rijk gaat op mijn verzoek een review uitvoeren bij de accountants van Forum voor Democratie, GroenLinks en de PvdA.’
Forum kreeg in 2020 uiteindelijk wel een goedkeurende verklaring
De accountant van Forum voor Democratie kwam over 2020 aanvankelijk tot een oordeelonthouding, blijkt uit het advies van de Ctfpp:
‘De accountant van Forum voor Democratie onthoudt zich dit jaar van een oordeel: niet vanwege de kwaliteit van de Wfpp-verantwoording maar vanwege het feit dat bestuursleden van politieke partijen zijn aanmerkt als Politically Exposed Persons (PEP’s) en om die reden onderworpen zijn aan specifieke en aanvullende maatregelen uit hoofde van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft). In de Wwft is onder meer opgenomen dat ook gewezen bestuursleden nog twaalf maanden onderworpen zijn aan deze maatregelen. De accountant was niet in staat om volledig invulling te geven aan deze bepaling en kwam zo tot een oordeelsonthouding over het financieel verslag als geheel.
De commissie stelt vast dat bij de accountantscontrole van de Wfpp-verantwoording nu voor het eerst door een accountant de naleving van de Wwft wordt betrokken. De commissie legt u de vraag voor of er wat u betreft aanleiding is dit controleaspect op te nemen in het controleprotocol, opdat er voortaan door de accountants van alle politieke partijen op getoetst wordt.’
Minister Ollongren schrijft in haar reactie daarop in de Kamerbrief:
‘De accountant van FvD heeft daarbij aangetekend dat hij afgezien van deze bepalingen in de Wwft en het Uitvoeringsbesluit wel een goedkeurende verklaring af kan geven. De vraag of en zo ja in hoeverre er bij de accountantscontrole in het kader van de Wfpp aandacht moet worden besteed aan de naleving van de Wwft en het Uitvoeringsbesluit heb ik voorgelegd aan de Auditdienst Rijk. Ik verwacht dat ik de politieke partijen ruim voorafgaand aan het moment dat zij de verantwoording over 2021 in moeten dienen kan informeren over de uitkomst hiervan. Ten aanzien van FvD geldt dat de accountant in een later stadium alsnog een goedkeurende verklaring heeft afgegeven.’
Meer informatie over de verantwoording van politieke partijen:
Kamerbrief met reactie op advies Commissie toezicht politieke partijen over verantwoordingsjaar 2020
Advies Commissie toezicht financiën politieke partijen over verantwoordingsjaar 2020
Minister ontevreden over werk accountant bij Forum voor Democratie, dreigt met boete
Hoe ver zijn we gezonken als de accountant al niet meer weet of het naleven van wet en regelgeving nu wel of geen onderdeel is van de controle ?