Over een uur heeft hij hierover een gesprek met Jan Spijkers. Terwijl hij een slok van zijn espresso neemt dwalen zijn gedachten af naar de interviews die hij de afgelopen weken heeft gevoerd als voorbereiding op zijn gesprek met Jan. Het gesprek met Hendrik de Leeuw, een expert op het gebied van ESG (Environmental, Social, and Governance) en duurzaamheid staat hem nog helder voor de geest. Hendrik heeft ook sterke opvattingen over de invloed van private equity in sectoren waar onafhankelijkheid cruciaal is. Gijs herinnert zich nog goed hoe Hendrik benadrukte dat private equity vaak gericht is op snelle winst en rendement voor aandeelhouders, wat haaks kan staan op de lange termijn verantwoorde bedrijfsvoering waar de accountancysector voor staat.
Gijs had ook een afspraak met een partner van een middelgroot accountantskantoor dat recentelijk was overgenomen door een private equity-onderneming. Deze partner, genaamd Willem, stemde in met een interview, hoewel hij duidelijk had laten merken dat hij met enige terughoudendheid aan het gesprek deelnam en dat hij er vanuit ging dat Gijs hem niet letterlijk zou citeren in zijn onderzoeksrapport.
‘Wat betekent de komst van private equity voor de onafhankelijkheid van de accountant?’ vroeg Gijs, zodra ze aan tafel zaten bij Meet & Greet. Willem haalde diep adem voordat hij antwoordde.
‘Het is ingewikkeld,’ begon Willem. ‘Aan de ene kant brengt private equity vaak een sterke focus op efficiency en winstgevendheid, wat kan leiden tot verbeterde processen en technologie. Maar aan de andere kant kan de druk om snel rendement te behalen ten koste gaan van de kernwaarden van ons beroep. De onafhankelijkheid van de accountant, die essentieel is voor het vertrouwen in financiële rapportages, komt dan in gevaar.’
‘Hoe merk jij dat in de praktijk? Zijn er voorbeelden waarbij je voelt dat de commerciële belangen botsen met de professionele integriteit?’, was de volgende vraag van Gijs.
Willem leunde achterover in zijn stoel. ‘Er zijn zeker momenten waarop er spanning is. Bijvoorbeeld, als we een cliënt moeten adviseren over een strategie die hen op de korte termijn financieel zou kunnen schaden, maar die op de lange termijn juist stabiliteit zou brengen. De aandeelhouders die de private equity-onderneming vertegenwoordigen, zijn vaak meer geïnteresseerd in die kortetermijnwinsten. Dit legt een druk op ons als accountants om mee te gaan in die focus, wat soms haaks staat op ons oordeel over wat goed is voor de cliënt op de lange termijn.’
Gijs noteerde snel wat Willem zei. ‘Denk je dat er op lange termijn een verschuiving zal zijn in de manier waarop accountantskantoren opereren onder invloed van private equity?’
‘Zeker,’ antwoordde Willem zonder aarzeling. ‘Ik denk dat we steeds meer zullen zien dat de commerciële belangen van private equity invloed uitoefenen op de dagelijkse praktijk van de accountancy. Dit kan ertoe leiden dat sommige kantoren hun focus verleggen van audit- en assurancediensten naar meer lucratieve adviesdiensten, waar de marges hoger zijn en de onafhankelijkheid minder cruciaal wordt geacht.’
Gijs leest de antwoorden van Willem nog eens na in zijn notitieblok. In zijn gesprek met Jan wil hij vooral weten of hij vindt dat de opkomst van private equity een directe bedreiging vormt voor de kernprincipes van het accountantsberoep. Gijs kijkt op de klok en ziet dat het hoog tijd is om te gaan. Hij zet zijn kopje in de vaatwasser en pakt zijn jas. Een paar tellen later zit hij op de fiets richting Meet & Greet.
Gijs is blij dat hij zich goed heeft voorbereid voor zijn afspraak met Jan Spijkers. Want Jan is kritisch en ervaren en staat in de sector bekend om zijn scherpe analyses en uitgesproken meningen. Jan heeft door de jaren heen een reputatie opgebouwd als een onafhankelijke denker, iemand die niet bang is om de status quo uit te dagen. Het is precies om die reden dat Gijs hem heeft benaderd voor een gesprek over de invloed van private equity in de accountancy.
Nadat ze hun koffie hebben besteld en de eerste beleefdheden zijn uitgewisseld, komt Gijs meteen ter zake.
‘Jan, veel kantoren kiezen tegenwoordig voor samenwerking met private equity. Waarom denk jij dat kantoren hiervoor kiezen? Wat drijft hen?’
Jan neemt een slok van zijn koffie en leunt achterover. ‘Het komt uiteindelijk neer op twee dingen: kapitaal en groei. Private equity brengt een enorme hoeveelheid kapitaal met zich mee en dat stelt kantoren in staat om snel uit te breiden, te investeren in nieuwe technologieën en talent aan te trekken. Het is aantrekkelijk, zeker in een markt die steeds competitiever wordt. Bovendien, met de toenemende druk om te voldoen aan complexere regelgeving en de vraag naar specialisatie, hebben kantoren meer middelen nodig om concurrerend te blijven. Private equity kan dat bieden.’
Gijs knikt en noteert de kernpunten. ‘Maar dat klinkt allemaal vrij positief. Wat zijn volgens jou de keerzijden van deze ontwikkeling?’
Jans ogen vernauwen zich en hij antwoordt met een lichte frons. ‘Het probleem is dat private equity vaak een kortetermijnfocus heeft. Investeerders willen rendement zien. En dat zo snel mogelijk. Dat kan ertoe leiden dat kantoren meer risico’s nemen of dat ze diensten aan gaan bieden die weliswaar winstgevend zijn, maar die ten koste gaan van de kernprincipes van de accountancy, zoals onafhankelijkheid en integriteit. Als de commerciële belangen zwaarder gaan wegen dan de professionele ethiek, dan hebben we een serieus probleem.’
Gijs voelt dat ze nu bij het hart van de zaak zijn aangekomen. ‘Denk je dat de impact op de sector groot zal zijn? En hoe zie je dat uitpakken voor de lange termijn?’
Jan zucht even voordat hij antwoord geeft. ‘Gijs, ik vrees dat de impact enorm zal zijn, en niet in positieve zin. We zien nu al dat kantoren die onder invloed van private equity staan hun focus verleggen. Ze schuiven steeds meer richting adviesdiensten, omdat daar de marges hoger zijn en de risico’s lager. Maar de kern van ons vak, het leveren van objectieve en betrouwbare audits, dreigt daarmee op de achtergrond te raken. Op de lange termijn kan dit het vertrouwen in onze sector ondermijnen. Als accountants meer gezien worden als adviseurs dan als controleurs, wie garandeert dan nog de onafhankelijkheid van de financiële rapportages?’
‘En is private equity volgens jou dan noodzakelijk voor de accountancysector om te overleven?’ Gijs is benieuwd naar het antwoord van Jan.
Jan schudt zijn hoofd. ‘Noodzakelijk? Nee, dat geloof ik niet. Er zijn andere manieren om kapitaal aan te trekken en te groeien, zonder de kernwaarden van ons beroep te verkwanselen. Het probleem is dat we te veel naar de korte termijn kijken. Ja, het is verleidelijk om snel kapitaal binnen te halen en te groeien, maar op de lange termijn moet je je afvragen wat de prijs daarvoor is. Het kan de professionaliteit en de reputatie van ons vak aantasten. En dat is een prijs die te hoog is om te betalen.’
Gijs laat een korte stilte vallen voordat hij zijn laatste vraag stelt. ‘Wat zou volgens jou dan een betere aanpak zijn voor kantoren die willen groeien en innoveren zonder hun onafhankelijkheid op te geven?’
Jan leunt naar voren, zijn stem is zachter maar niet minder intens. ‘Kantoren zouden moeten kijken naar strategische samenwerkingen, misschien zelfs met andere vakgebieden, om zo gezamenlijk te investeren in groei en innovatie. Het is belangrijk om controle te houden over de eigen toekomst en niet afhankelijk te worden van externe investeerders met een andere agenda. Daarnaast zouden kantoren kunnen overwegen om meer te investeren in hun eigen mensen en in technologie die hen helpt efficiënter te werken, zonder dat daar een externe partij bij betrokken is. Het behoud van autonomie is cruciaal. Dat is uiteindelijk waar het om draait: de controle houden over je eigen beslissingen, zodat je trouw kunt blijven aan de waarden die ons beroep zo belangrijk maken.’
Gijs noteert de laatste woorden van Jan en beseft dat dit gesprek hem een helder inzicht geeft in de complexe relatie tussen private equity en de accountancysector. Hij weet dat de waarschuwingen van Jan niet lichtzinnig moeten worden opgevat. Gijs bedankt Jan voor zijn tijd en inzicht.
‘Geen probleem, Gijs,’ antwoordt Jan, terwijl hij opstaat om te vertrekken. ‘Maar onthoud één ding: als we onze onafhankelijkheid verliezen, verliezen we onze ziel als accountants. En dat moeten we koste wat kost zien te voorkomen.’
Terwijl Gijs Meet & Greet verlaat, voelt hij de urgentie van de boodschap die Jan meegaf. Private equity mag dan verleidelijk zijn, maar de langetermijngevolgen zouden wel eens desastreus kunnen zijn voor de integriteit van het vak. Thuisgekomen stuurt hij een mail naar de toezichthouder van de accountancy. In die mail vraagt hij hoe zij aankijken tegen de ontwikkelingen met betrekking tot private equity.
Een paar dagen later krijgt hij een reactie terug
Onderwerp: Reactie op uw vraag over private equity in de accountancysector
Geachte heer Donkerboer,
Hartelijk dank voor uw e-mail en uw vraag over de ontwikkelingen rond private equity in de accountancysector. De toezichthouder waardeert uw belangstelling voor dit onderwerp en erkent de zorgen die u uit.
Wij houden toezicht op de accountancysector om ervoor te zorgen dat deze voldoet aan de hoge normen van onafhankelijkheid, integriteit en transparantie. We zijn ons bewust van de toenemende invloed van private equity in deze sector en volgen deze ontwikkelingen nauwgezet.
Private equity-investeringen kunnen, zoals u terecht opmerkt, zowel kansen als risico’s met zich meebrengen. Aan de ene kant kan de toetreding van private equity kapitaal verschaffen dat nodig is voor innovatie, groei en verbetering van diensten. Dit kan de concurrentiepositie van accountantskantoren versterken en bijdragen aan hun langetermijnbestendigheid.
Aan de andere kant zien wij ook de risico’s die gepaard kunnen gaan met de kortetermijngerichte winstdoelstellingen van private equity. Deze focus kan mogelijk leiden tot conflicten met de fundamentele principes van het accountantsberoep, zoals onafhankelijkheid en het waarborgen van een getrouwe weergave in financiële verslaggeving. De druk om te voldoen aan de rendementseisen van investeerders kan het risico vergroten dat commerciële belangen boven het publieke belang worden gesteld.
De toezichthouder ziet het als haar taak om ervoor te zorgen dat de kernwaarden van de accountancy – waaronder onafhankelijkheid, integriteit en professionele zorgvuldigheid – niet worden ondermijnd door de invloed van externe investeerders. We hebben daarom aandacht voor mogelijke gevolgen van private equity voor de governancestructuren binnen accountantskantoren, en we blijven alert op signalen die wijzen op een verzwakking van deze kernwaarden.
We blijven de ontwikkelingen op dit gebied actief monitoren en nemen, waar nodig, maatregelen om de integriteit van de sector te waarborgen. Dit kan bijvoorbeeld door het stellen van aanvullende eisen op het gebied van governance en transparantie, of door gerichte communicatie met de sector over de risico’s die wij zien.
Wij moedigen kantoren aan om, bij overweging van private equity-investeringen, altijd de langetermijnbelangen van het beroep en hun cliënten voorop te stellen. Het is essentieel dat accountantskantoren de onafhankelijkheid van hun oordeel kunnen waarborgen en dat zij niet bezwijken onder commerciële druk.
Wij danken u voor het opbrengen van dit belangrijke onderwerp en staan altijd open voor verdere discussie of vragen die u mogelijk heeft.
Met vriendelijke groet,
Toezicht Accountancysector
Jan Wietsma
Eerdere afleveringen:
Geef een reactie