Yvonne Mahler neemt een slok van haar latte met havermelk. Ze raadpleegt het dashboard waarop alle informatie van de werkzaamheden van accountantsorganisaties met een WTA-vergunning is samengevat. Het dashboard maakt onderdeel uit van een uitgebreid managementinformatiesysteem. Daarmee heeft zij op detailniveau inzicht in de prestaties van een individueel kantoor en de kantoren die tot een netwerk behoren. Ook kan ze de prestaties per compliance-officer of okb’er zien. Daarnaast heeft ze inzicht in de risco’s die er voor ieder gecontroleerd bedrijf zijn geïdentificeerd. Op basis van deze informatie bepaalt ze in samenspraak met haar collega’s de toezichtstrategie.
Yvonne is midden vijftig en inmiddels zes jaar werkzaam bij de AFM. Daarvoor heeft ze jaren bij verschillende accountantskantoren gewerkt. Opgeklommen van assistent accountant in de audit-praktijk naar tekenend accountant bij een middelgrote accountantsorganisatie. Toen ze gevraagd werd om vennoot te worden nam ze ontslag. Daarna werkte ze bijna tien jaar als complianc-officer bij een aantal financiële instellingen . Meerdere malen heeft Yvonne uit moeten leggen waarom ze geen vennoot wilde worden. Haar reactie was steevast: “Ik vond toen en vind nu nog steeds dat het slecht uitlegbaar is dat je voor het uitvoeren van een maatschappelijke taak, waarbij het sleutelwoord onafhankelijkheid is, zoveel geld moet inleggen bij een commerciele organisatie om die taken uit te mogen voeren.” Soms leverde dat meewarige reacties op. “Komt natuurlijk omdat je vrouw bent,” of “Je twijfelde waarschijnlijk aan je talent.” Een andere keer gaf iemand aan: “Moedig dat je die zienswijze durft te delen, maar je kunt er natuurlijk geen brood van eten.”
Yvonne haalde haar hand door haar grijze haar. Zoomde in op de resultaten van een klein audit-only kantoor dat ook over het controlejaar 2025 uitstekende resultaten liet zien. Het ontstaan van audit-only kantoren is een trend die ergens in 2023 duidelijk zichtbaar werd. Als het aan de Yvonne lag had de wetgever bij de meest recente aanpassing van de WTA alleen nog maar het audit-only kantoor toegestaan voor het uitvoeren van wettelijke controles. Politiek bezien was dat nog een brug te ver. Overigens vindt Yvonne dat er zonder ingrijpen van de wetgever in 2006 het accountantsberoep er veel slechter voor zou staan. Wanneer ze aan die periode terugdenkt ziet ze vooral morrende, narcistische mannetjes voor zich, die zich met hand en tand verzetten tegen de invoering van de WTA. Toen het er eenmaal toch van moest komen probeerden dezelfde mannetjes met minimale inspanningen te voldoen aan de letter van de wet.
De kentering ontstond volgens Yvonne pas nadat er in 2013 en 2014 vernietigende rapporten waren verschenen over de wijze waarop haar toen inmiddels excollega-accountants omgingen met de WTA. In de jaren daarna was er steeds minder ruimte voor mannetjes met een hoge eigendunk, met vooral aandacht voor hun eigen financiële belangen en niets met een goede uitvoering van wettelijke controles. Cultuurverandering is desondanks een moeizaam proces. Dat bleek wel uit de het rapport van de kwartiermakers uit 2022 . Aan de ene kant begreep Yvonne dat wel. Cultuur verander je niet met omdraaien van een knop. Aan de andere kant begreep ze er weinig van. Juist omdat de accountants er zo vaak prat opgaan dat ze pal voor de juistheid van verantwoordingen in het maatschappelijk verkeer staan. Daarbij verbaasde het Yvonne dat accountants hun takenpakket steeds verder uitbreidden en zelfs aangaven dat zij de partij waren om bijvoorbeeld duurzaamheidsaudits te doen. Zeker omdat de branche nu al veel moeite had om goed personeel te vinden.
Dat veel accountantskantoren met personeelsproblemen kampten lag volgens Yvonne aan de branche zelf. Uit een in 2020 gepubliceerd onderzoek bleek dat de aanvangssalarissen in de accountancybranche na de kredietcrisis structureel laag waren gebleven als je dat vergeleek met andere branches. Dus was het niet zo raar dat studenten voor andere branches kozen. Daarnaast ontnam de branche in de jaren na de kredietcrisis veel potentiele medewerkers de kans om af te studeren als accountant. Voor Yvonne wederom een bewijs dat de vennoten in het verleden – als het er op aan kwam – eerder kozen voor hun eigen portemonnee dan voor het behoud van kwaliteit op de langere termijn. Daarnaast sloot de accountantsopleiding tot voor kort nog onvoldoende aan op de actualiteit. Anno 2026 zijn de kaarten gelukkig anders geschud. Dat ligt volgens Yvonne onder andere aan een aantal jongeren die in 2022 startten met BusySeasonTalks. Dat gaf een belangrijke impuls aan het debat om en hoe het accountantsberoep te moderniseren. Een debat dat niet zoals in het verleden strandde in goede voornemens. Het was startschot om veranderingen door te voeren. In de startfase leidde dat nog wel tot ingewikkelde discussies over de vraag wie nu het voortouw moest nemen. Maar toen de beroepsorganisatie medio 2023 de regiefunctie naar zich toetrok kwam een en en ander in een stroomversnelling. Niet dat er nu geen problemen meer waren, zo maakte de AFM zich zorgen over de vele duurzaamheidsclaims van ondernemingen en de wijze waarop accountants daarmee omgingen. En helaas, zo had het verleden geleerd, zou er ook hier wel weer een groot schandaal nodig zijn om de zaken scherp te krijgen. Aan Yvonne de taak om de schade in een voorkomend geval zoveel mogelijk te beperken.
Jan Wietsma
Eerdere afleveringen:
Feuilleton | Sanne Kierstra, mkb-accountant in 2026 (1): Op weg naar je werk
Feuilleton | Sanne Kierstra, mkb-accountant in 2026 (4): De naam zegt hem niets. Maar dat gezicht
Geef een antwoord