“Ik ben er.” Sanne opent de deur van de kamer waar Karl zit. “Ik kom er zo aan. Nog even een paar dingen afronden. Waar zitten we?” “De blauwe zaal. Wat wil je drinken?”
Sanne loopt naar de pantry en pakt een kop koffie voor Karl en een glas water voor haarzelf. Daarna loopt ze naar de blauwe kamer, zet het scherm vast aan en gaat zitten. Ze pakt haar telefoon en scrollt door de Whatsapp berichten. Er komt een foto van Lucas binnen, gemaakt door de leidster van de kinderopvang. Zo te zien heeft Lucas het erg naar zijn zin. Hij kijkt lachend de camera in. Ze steekt een duimpje omhoog. Op dat moment komt Karl de kamer binnen. “Kijk,” zegt ze Lucas. “ Leuk he.”
“Hoe weet je dat die foto echt is?” vraagt Karl.
Sanne reageert verbaasd. “Hoezo, dit is toch mijn kind dat zie ik toch.”
“Jij denkt dat dit je kind is. Maar het kan net zo goed een deepfake foto zijn.”
“Deepfake? Wat bazel je nou?” Sanne heeft respect voor Karl maar nu vindt ze toch dat hij spijkers op laag water aan het zoeken is. Ze ziet toch zelf dat het haar kind is.
“Deepfake is een groot probleem. En ik denk ook wel dat het echt jouw Lucas is. Maar je moet altijd alert blijven.”
Deepfake. Sanne heeft een film gezien waarbij dat een thema was. Tijdens het kijken was ze regelmatig op het verkeerde been gezet en toen ze de 3D bioscoop had verlaten was ze ook nog wel wat verward. Maar ze hield zichzelf voor: het is maar een film.
“Neem nu die Johan Jansen,” vervolgde Karl. “Hoe weten wij nu wie hij echt is. Hoe weten we nu zeker dat we toegang hebben tot alle databronnen die door Johan en zijn medewerkers worden gebruikt?” Vervolgde Karl.
“Heb je daar twijfels over dan? Je maakt me nieuwsgierig.” Sanne keek naar Karl die zij wel heel serieus vond kijken.
“Nou ja, dat weet ik niet. Het was een gedachte die mij vanmorgen te binnen schoot en waar ik wat op ben blijven kauwen. Overigens geldt dat niet alleen voor Johan. Het is een vraag die we bij heel veel klanten kunnen stellen. We denken alles te weten, maar welke zekerheid hebben de daar eigenlijk over?”
“Je hebt toch digitale sporen. Je kan toch tegenwoordig niets meer doen zonder iets na te laten. Je wordt weet ik niet hoeveel keer per dag gefilmd door een of andere camera. Als je bij wijze van spreken naar je computer wijst wordt dat al vastgelegd. Ik zou niet weten hoe je je in het echte leven, je digitaal anders voor kan doen zonder dat dit ontdekt wordt.”
Ik zou toch alle vertrouwen in de kinderopvang verliezen, bedacht Sanne wanneer ze er achter zou komen dat de foto van Lucas niet echt was. Dat hij in het echt zou huilen en dat de leidster daar een lachend gezicht van heeft gemaakt. Ze weet dat het kan. Maar stel dat je ieder digitaal beeld zou moeten wantrouwen. In wat voor wereld kom je dan terecht?
“Ja, maar het punt is dat je die digitale sporen ook weer kunt bewerken. Kijk, ik zal je even laten zien wat ik bedoel. Kijk dit ben jij temidden van een groep vriendinnen. Alleen het bijzondere is, je bent daar nooit geweest en die zogenaamde vriendinnen die bestaan niet eens. Het zijn vriendinnen die gecreëerd zijn door algoritmen met namen die in geen register van de burgerlijke stand voorkomen. Toch lijkt het allemaal echt te bestaan.”
Sanne voelde het bloed naar haar wangen stromen. Ze voelde nog eens extra goed of ze echt wel in de stoel zat. Want wat ze net gezien had leek levensecht.
“Dit deel je toch niet op social media of zo?”
“Natuurlijk niet. Dat mag ook niet. Ik zou mijn baan kwijt zijn en ook nog eens het risico lopen op een gevangenisstraf. Maar bedenk dat niet iedereen te goeder trouw is.”
“Maar nu even terug naar die Johan Jansen. Wie is dit?” Karl toonde een gezicht op het grote scherm.
“Dat is Johan Jansen, alleen is hij hier een aantal jaren jonger.”
Waar wil die Karl toch naar toe, denkt Sanne.
“Nou volgens de computer is dit Jan Janssens. Maar het bijzondere is dat er behalve deze foto helemaal niets van deze Jan Janssens te vinden is. Toch ken ik hem, want bij mijn vorige baan heb ik een keer met hem om tafel gezeten.”
“Wat wil je nu zeggen? Dat Johan Jansen niet bestaat. Dat is onmogelijk want hij is door alle onze check en balances gekomen. Waar ben je mee bezig. Misschien ben jij nu zelf wel bezig met het realiseren van een deepfake.” Sanne klinkt verontwaardigd.
“Sorry, ik draaf misschien een beetje door. Maar Johan Jansen intrigeert mij.” Karl maakt een afwerend gebaar.
“Mij ook. Ik ben vooral benieuwd hoe ver je nu bent met het realiseren van dat informatiedashboard. Dat is de werkelijke reden dat we hier nu zitten. Dat is de realiteit van dit moment.”
Jan Wietsma
Eerdere afleveringen:
Feuilleton | Sanne Kierstra, mkb-accountant in 2026 (1): Op weg naar je werk
Feuilleton | Sanne Kierstra, mkb-accountant in 2026 (4): De naam zegt hem niets. Maar dat gezicht
Feuilleton | Sanne Kierstra, mkb-accountant in 2026 (8): Waarom je geen vennoot wil worden
Feuilleton | Sanne Kierstra, mkb-accountant in 2026 (10): onzekerheid als zekerheid…
Geef een reactie